Stowarzyszenie na rzecz Wspierania Bioróżnorodności „Matecznik”
w Szczecinku od wielu lat zwraca szczególną uwagę na wykazywane oficjalnie liczebności populacji wilków w Polsce. Na podstawie danych pochodzących od różnych autorów publikacji i instytucji przeprowadziliśmy analizę liczebności wilków
w kraju w okresie od 1950 do 2019 roku (zał. 1). Sporządziliśmy symulację wzrostu liczebnego populacji wilków (zał. nr 2), przyjmując za podstawę, szacowaną
w 2000 roku minimalną liczebność wilków w ilości 500 osobników („Polska Czerwona Księga Zwierząt”, Głowaciński, 2001). Symulację przyrostu liczebności sporządziliśmy przy ostrożnym przyjęciu do wyliczeń, rocznego przyrostu populacji wilków w wysokości 15% (na podstawie badań amerykańskich). Badania niemieckie wskazują przyrost wilków na poziomie 30% (Stubbe, 2019), natomiast w obszarach rekolonizacji wilków w zachodniej Polsce mogą wynosić nawet do 36% (Nowak, 2019). Wykazywana oficjalnie szacowana liczebność od 2500 do 3000 wilków w Polsce (Okarma, 2019), wywołuje uzasadnione wątpliwości tak niskiego przyrostu w okresie 20 lat ścisłej ochrony gatunkowej. Nasuwa się natomiast pytanie: czy taka forma ochrony wilka jest wystarczająco skuteczna i czy nie powinno się podjąć działań w celu wprowadzenia systemowych zmian w tym zakresie?
Wyliczona na podstawach naukowych docelowa liczebność 1586 wilków
w Polsce (Jędrzejewski i inni, 2008) została przekroczona prawie o 100%. Instytucje odpowiedzialne za ochronę gatunku nie prowadzą analizy sytuacji i nie odnoszą się do powyższych faktów. Być może nie zauważają, bądź nie chcą widzieć narastającego problemu.
Jednocześnie stwierdza się powszechnie występujące w przestrzeni publicznej niepokojące zjawisko – zaniżania wykazywanej liczebności wilków w Polsce. Poza zaniżonymi liczebnościami wilków, są one także często podawane z kilkuletnim opóźnieniem lub bez określenia roku, którego ta liczebność dotyczy. Dla przykładu w jednym z muzeów przyrodniczych w Polsce, w gablocie (w której znajduje się również spreparowana czaszka wilka) zamieszczona jest informacja o szacowanej liczebności wilków w Polsce na 850 osobników. Dane te zamieszczono w 2009 roku i nikt ich nie aktualizował do lipca 2019 roku.
Biorąc powyższe pod uwagę i wychodząc naprzeciw potrzebie obiektywnego poznania – w szczególności obszarów bytowania i liczebności wilków – Stowarzyszenie „Matecznik” zainicjowało rozmowy z przedstawicielami regionalnych dyrekcji Lasów Państwowych, regionalnych dyrekcji ochrony środowiska, parków narodowych oraz z Instytutem Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk w Krakowie, w wyniku których podpisano porozumienie w celu realizacji projektu pn.: „Monitoring wilków (Canis lupus)”. W treści porozumienia – na podstawie wcześniejszych uzgodnień z potencjalnymi Partnerami – określono katalog instytucji uczestniczących w projekcie oraz ograniczono dostęp do aplikacji, który nie jest powszechny. Szczegółowe zasady monitoringu zawarto w naukowej metodyce oraz w instrukcji użytkowania aplikacji mobilnej i serwisu webowego. Deklarację przystąpienia do monitoringu wilków na zasadach określonych w porozumieniu złożyło dziewięć regionalnych dyrekcji Lasów Państwowych, trzy regionalne dyrekcje ochrony środowiska, cztery parki narodowe oraz Biuro Urządzania Lasu i Geodezji Leśnej. Dzięki temu populacje wilków w zachodniej Polsce zostały objęte jednolitym, wielkoobszarowym monitoringiem na podstawach naukowych. Prowadzony jest on z wykorzystaniem nowatorskiej aplikacji mobilnej, specjalnie wyprodukowanej i bezpłatnie udostępnionej przez Stowarzyszenie „Matecznik”.
Celem monitoringu jest uzyskanie jak największej liczby obiektywnych obserwacji, w obszarze kraju na zachód od linii Wisły, na temat rozmieszczenia i liczebności gatunku, bytującej liczby watah, w tym ich liczebności i osobników występujących pojedynczo. Poprzez prowadzony monitoring określony zostanie także przyrost populacji oraz wpływ drapieżnictwa wilków na populacje zwierząt dziko żyjących (łownych i chronionych) oraz gospodarskich. Dążeniem dalekosiężnym jest uzupełnienie i wzmocnienie tego projektu o badania genetyczne DNA. Po zakończeniu monitoringu zostanie opracowany szczegółowy, rzetelny raport na podstawach naukowych, który będzie udostępniony Partnerom projektu i społeczeństwu.
